سواد ابزاری والدین تقویت شود
یک پژوهشگر فضای مجازی می گوید: تقویت سواد ابزاری والدین به عنوان گام اول در مدیریت فضای مجازی برای نوجوانان است؛ به طور مثال همانگونه که در اداره ها دوره های ضمن خدمت برگزار می شود آموزش این دانش مهارتی نیز برای والدین طی دوره های ضمن خدمت اضافه گردد.
سینا تفنگچی در گفت وگو با خبرنگار ما افزود: درصورتیکه پدر و مادر در چگونگی استفاده از پلتفرم ها، وسیله های ارتباطی همچون کامپیوتر، تلفن همراه، تبلت و شبکه های مجازی اینستاگرام، تلگرام و… تبحر داشته باشند ، به جای رویکرد سلبی نامطلوب با نوجوان خود ، رویکرد های کاربردی اتخاذ می کنند که این مهم موجب هم افزایی بیشتر والدین با فرزندان می گردد؛ چرا که فرزند می خواهد مسیر روبه توسعه خودش را طی کند و در این مسیر گروه همسالان هستند که از یکدیگر بیشتر تاثیر می پذیرند.
تفنگچی بر تقویت فضا و دستگاه های تولید محتوا تاکید نمود و ادامه داد: هر چه بهتر، بیشتر و صحیح تر فضاسازی مطلوب رسانه ای ایجاد گردد، نوجوان به خوانش و تماشای آن محتوا بیشتر اقدام می نماید و در مسیر محتوایی که دیده می شود گام برمی دارد و در نتیجه بهتر می تواند مطالب صحیح تر و سالم تر را جدا و استفاده کند و در راستای آن کنش گری نماید.
وی کنترل تلفن همراه نوجوان از سوی والدین را امری بسیار نادرست و بی احترامی به حریم نوجوان توصیف نمود و تصریح کرد: بهطور مثال افراد با پوشیدن ماسک و دستکش نمیتوانند بهطور صددرصد از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری کند، لیکن اگر در رابطه با سرماخوردگی دارای آگاهی کافی باشد، در صورت احساس سرماخوردگی فورا با خوردن آب پرتقال یا داروی سرماخوردگی، خود را در وضعیت بهتری قرار می دهد. لذا نوجوان شما هم زمانی که اصطلاحی را می شنود و یا تصویری می بیند می توانیم با آگاه سازی پیشین مانع از آن شویم که تاثیرات ثانویه را بر روی نوجوان بگذارد؛ زیرا خواسته یا ناخواسته فرزند شما طی سالهای زندگی خود، درگیر موضوعاتی خواهد شد و همچنین در گروه همسالان خود قرار میگیرند که هر یک در خانواده هایی با تربیت و فرهنگ و سبک زندگی متفاوتی پرورش یافته اند و قطعا هر کدام از این همسالان موضوعی را شنیده و یا دیده اند که آنها را برای هم به اشتراک می گذارند.
به گفته این پژوهشگر فضای مجازی در روند رویارویی نوجوانان با برخی موضوعات و مسائل نوع فضا یعنی کانال یا گروه یا رودررو بودنش مهم نیست؛ مهم بستر گفتمان است که لازمه آن داشتن مهارت و آگاهی کافی می باشد.
حضور نوجوانان در فضای مجازی با مخاطرات زیادی در حوزه مسائل تربیتی و فرهنگی همراه خواهد بود
سرهنگ فرهاد شاطری رییس پلیس فتا استان مرکزی اظهار داشت:با توجه به اینکه نوجوانان در سنین رشد و شکل گیری شخصیتی و رفتاری خود هستند حضور آنها در فضای مجازی با مخاطرات زیادی در حوزه مسائل تربیتی و فرهنگی همراه خواهد بود .
وی افزود: فضای مجازی از جنبه های مختلفی می تواند بر روی نوجوانان و کودکان ما اثرگذار باشد. و با توجه به اینکه در سنین نوجوانی و کودکی افکار و عقاید فرزندان ما هنوز به تثبیت نرسیده و هر محتوایی که به ایشان ارائه شود و به عنوان خوراک فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد میتواند در چگونگی شکل گیری شخصیت فردی و
اجتماعی و فرهنگی وی موثر واقع شود.
سرهنگ شاطری خاطرنشان کرد:فضای مجازی خدمات گستردهای به آحاد مختلف بشر ارائه داده و انسان ها در تمام جوامع از سرویس های ارائه شده در این فضا بهره مند هستند. اما در کنار این خدمات که باعث زندگی راحت تر بشر شده است، در صورتی که ملزومات فعالیت در این حوزه رعایت نشود می تواند خطرات مختلفی برای کاربران و استفاده کنندگان از خدمات ارائه شده به همراه داشته باشد.
رییس پلیس فتا استان مرکزی تصریح کرد:محتوای مورد مشاهده در فضای مجازی که کاربران اوقات خود را با مرور آنها سپری می کنند می تواند بر افکار و ذهنیت و همچنین رفتار کاربران در زندگی شخصی و اجتماعی آنها اثرگذ ار باشد.
وی افزود: همچنین در صورت عدم رعایت برخی ملاحضات در حراست از اطلاعات مهم و شخصی، امکان سوء استفاده برخی از کاربران از دیگر افراد در این فضا وجود دارد.
سرهنگ شاطری بیان داشت: جرایم متعددی در فضای مجازی توسط افراد سودجو انجام می گیرد. برخی از این جرایم همان جرایمی هستند که قبلا در فضای واقعی انجام می شده و در حال حاضر با توجه ماهیت فضای مجازی مجرمین به سمت فضای مجازی متمایل شده اند. و برخی از جرایم نیز صرفا در فضای مجازی انجام می گیرد که با توجه به ماهیت آنها نیاز است که مردم دانش خود را در این زمینه ارتقاء دهند.
وی تاکید داشت: برای در امان ماندن نوجوانان از مخاطرات مرتبط با فضای مجازی نیاز است اقدامات متعددی توسط افراد، گروه ها و نهادهای مسئول در جامعه صورت پذیرد، از جمله این اقدامات می توان به مشخص کردن زمان مشخصی برای حضور نوجوان در فضای مجازی ، حداکثر تلاش آموزش و پرورش از عدم برگزاری کلاسهای مجازی و آموزش های مربوط به چگونگی استفاده از فضای مجازی و مخاطرات مربوط به آن در مدارس اشاره کرد.
سرهنگ شاطری پیشنهاد داد: برای ایجاد فضا های سالم برای فعالیت نوجوانان در فضای مجازی با تعریف فعالیت های فرهنگی و تشکیل کمپین های همکاری نوجوانان در راستای پر کردن اوقات فراغت آنها با نظارت
و همکاری والدین و مسئولین فرهنگی توسط نهاد های مسئول در این زمینه انجام گیرد.
وی افزود:. در این راستا پلیس فتا هر ساله اقدام به برگزاری پویش کودکان سایبری نموده و سعی در ارائه آموزش به خانواده ها در این زمینه می نماید .
برقراری ارتباط موثر والدین با نوجوان بهترین کمک و مدیریت است
حمید فراهانی کارشناس مسئول سلامت روان و اجتماعی مرکز بهداشت اراک نیز اظهار داشت: بهترین راهکار برای مدیریت دوره نوجوانی این است که والدین طوری با نوجوان خود رفتار کنند که فرزندشان به آنها اعتماد داشته باشد، یعنی طوری رفتار نکنیم که نوجوان یکی دیگر را بر والدین خود ترجیح دهد و مسائل خود را چه در فضای مجازی و چه درفضای واقعی با شخص دیگری در میان گذارد.
وی تاکید کرد: والدین نباید از لحاظ آگاهی از نوجوان خود عقب تر باشند و همچنین نباید فضای مجازی را از نوجوان دور از دسترس کنیم .
فراهانی افزود: وقتی با والدین صحبت میکنم می گویند «همه مشکلات از این گوشی در می آید»؛ اما والدین باید بدانند اگر وسایل ارتباطی نوین و فضای مجازی نقاط ضعفی دارد اما نقاط مثبت زیادی را هم دربر دارد. پس باید در این راستا والدین آگاهی خود را بالا برده و برای نوجوان خود وقت بگذارند و اجازه دهیم تا نوجوانان علاوه بر فضای مجازی ، در فضای واقعی هم تجربه بدست بیاورد.
وی تصریح کرد: پیشنهاد من به والدین این است که اگر وسیله ای برای کودک خود تهیه می کنید حتما قوانین و عواقب قانون شکنی آن را هم برایش مشخص کنید تا قبل از اینکه به دوره نوجوانی برسند یک فرد مستقل و با اعتماد به نفس بار بیایند تا بتواند در دوره نوجوانی با بهرهگیری از آگاهی پیشینه خود با آسیب هایی که دور و برشان هست مقابله کنند و یا از والدین خود برای رفع آنها کمک بگیرند.
این کارشناس سلامت روان همچنین اظهار داشت: ما نمی توانیم به فناوری نگاه منفی داشته باشیم بلکه من والد باید مهارتهایی که نیاز است برای فرزندپروری و یا هر موضوعی دیگر کسب کنم تا بتوانم راه ارتباطی قوی با نوجوان خود برقرار کنم و ارتباط موثر بهترین کمک و مدیریت می تواند باشد.
فراهانی خاطرنشان کرد: دوره نوجوانی گذرگاهی است از کودکی به بزرگسالی که همراه با تغییرات جسمی و روانی است و از سوی دیگر با توجه به این مهم که فضای مجازی حتی برای کودکان نیز جذابیت دارد و بچه های کوچکتر نیز به این فضا سوق پیدا کرده اند در این راستا برای اینکه دوره خوبی برای نوجوان ایجاد کنیم بایستی از دوسالگی زمانی که کودک متوجه می شود آموزش را شروع کنیم چرا که فرزندان ما دقیقا انعکاس رفتار خود ما میشوند، یعنی چطور انتخاب میکنیم، واکنش مابه اتفاقات روزمره چگونه است، در روابط اجتماعی چگونه برخوردی داریم و فضای مجازی نیز حوزه ای از این دسته موارد می باشد.
کارشناس مسئول سلامت روان و اجتماعی مرکز بهداشت اراک به نقاط مثبت فضای مجازی اشاره کرد و گفت: فضای مجازی فضایی برای سرگرمی، تفریح ، یادگیری بیشتر و آشنایی نوجوانان با اتفاقات روز و حتی در جاهایی باعث موفقیت های نوجوان می شود ، دوره نوجوانی دوره ای است که در آن نوجوانان دوست دارند بیشتر دیده شوند و در نتیجه می توانند موفقیت، خودگویی و حس مثبت خود را بدین گونه به اشتراک گذارند.
وی ادامه داد: خیلی از مواقع والدین از ما سوال می کنند چه زمانی مناسب برای خرید گوشی برای فرزندمان است و جواب من این است موقعی که بتواند درست استفاده کند؛ یعنی شما تشخیص دهید فرزندتان می تواند از این وسیله به درستی استفاده نماید.
به گفته این کارشناس سلامت روان یکی از نقاط ضعف های فضای مجازی برای نوجوان مقایسه است که مقایسه بدترین ظلمی است که فرد می تواند با خود داشته باشد یعنی ممکن است فیلم یا تصویری از فردی در فضای مجازی ببیند و بیرون زندگی دیگران را با درون زندگی خود مقایسه کند و احساس کند در آن سطح ایده آل قرار ندارد و گمان کند والدینش شرایط ایده آلی برای او فراهم نکرده اند.
وی همچنین مشکلات خواب و استرس و … را از دیگر معایب فضای مجازی را برشمرد و تاکید کرد: نوجوان باید نسبت به فضای مجازی و نسبت به پیامی که ممکن است برایش ارسال شود و یا فیلم یا تصویر جذابی که می بیند و… آگاهی کامل داشته باشد تا بتواند این دوره از زندگی خود را به سلامت سپری نماید.
