# سجاد پاک گهر/ رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خرمشهر
در مورخه ۲۲/۰۲/۱۴۰۳ با تدارک مهندس امیر هوشنگ بابامرادی، مدیر محترم توسعه گردشگری سازمان منطقه آزاد اروند، قرار بود ۱۷۰ گردشگر کشور اندونزی در بازگشتشان از عراق از مرز شلمچه وارد شوند و برنامه را طوری چیدند که این گروه حدود ۱۲ ساعتی که تا پرواز خود دارند، بتوانند از ظرفیت‌های گردشگری منطقه بازدید داشته و به عبارتی سفیرانی برای معرفی این منطقه نیز باشند.
به همین منظور، از دو روز قبل برنامه‌ریزی برای لحظه،لحظه حضور و نیز بازدید از جاذبه‌ها، مکان صرف نهار، پذیرایی، عرضه و فروش صنایع‌دستی، مصاحبه و… در دستور کار قرار گرفته بود. باتوجه‌به اینکه ساعت ورود آنها ۱۲ ظهر از مرز شلمچه بود، به پیشنهاد اینجانب یادمان شهدای شلمچه که در ۳۰۰ متری پایانه مرزی بود؛ برای اقامه نماز و بازدید در نظر گرفته شد.
حدود ساعت ۱۳:۰۰ با ۴ اتوبوس، گردشگران از مرز وارد یادمان شلمچه شدند. اولین چیزی که در ابتدا بسیار گیرا بود، لباس‌های سنتی مردان بود. لباس آنها از سه بخش تشکیل شده بود. بخش اول لباس آنها به شکل دامن بود که به زبان سنتی آنها سارونگ ((Sarong) نام داشت و بیشتر مردان اندونزیایی آن را به تن می‌کردند. قد سارونگ نزدیک به ۹۱ سانتیمتر است (حدوداً تا قوزک پا) و طوری دوخته می‌شود که شکلی لوله‌ای پیدا می‌کند. در مرکز دامن چند رنگ مختلف وجود دارد که با بقیه قسمت‌های پارچه متضادند. در ادامه، یک کت یا یک پیراهن نخی غالباً سفید یا کرم‌رنگ و نیز یک عرقچین نخی بر سر تمامی آنها وجود داشت.
پس از حضور تمام مهمانان، به‌سرعت مقدمات نماز جماعت برادران و خواهران اهل‌سنت در سه یا چهار گروه به فراخور زمان حضورشان در یادمان، پس از وضو گرفتن، توسط خودشان تدارک دیدند.
پس از پایان نماز ظهر و عصر، به پیشنهاد آقای بابامرادی و معرفی به تور لیدر و مترجم اندونزیایی آنها، قرار شد یادمان شلمچه را در مدت‌زمان ۱۰ دقیقه برای آنها روایت کنم. باتوجه‌به اینکه از قبل این موضوع را پیش‌بینی کرده بودم، چند مطلب را مدنظر داشتم. اول اینکه اهمیت این یادمان را در ایران برایشان تبیین کنم، دوم تمامی تاریخ‌هایی که می‌گویم به میلادی گفته شود تا درک زمانی بهتری از آن داشته باشند؛ سوم اینکه یک ارتباط بین این بنا و نمونه مشابه در کشور خودشان پیدا کنم.
این ۱۷۰ گردشگر پس از اقامه نماز، در چند ردیف پشت سرم نشستند و من نیز پس از عرض خیر مقدم ورود آنها به ایران و منطقه آزاد اروند، از تاریخ آغاز جنگ گفتم؛ اینکه در ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ رژیم بعث عراق از طریق مرز زمینی از این نقطه وارد خرمشهر شد و پس از ۴۵ روز خرمشهر به تصرف آنها درآمد. سپس در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۸۲ خرمشهر توسط جان‌فشانی‌ها و حماسه‌آفرینی‌های نیروهای ایرانی آزاد شد؛ اما همچنان این نقطه در اختیار عراقی‌ها بود تا اینکه در ۲۶ دسامبر ۱۹۸۶ این منطقه از رژیم بعث عراق باز پس گرفته شد.
در ادامه اشاره داشتم که پس از پایان جنگ و تفحص صورت‌گرفته، پیکر هزاران شهید از این مکان خارج شده و فقط در این محدوده یادمانی که هم‌اکنون در آن حضور دارند، بیش از ۴۰۰ شهید تفحص شده است.
پس از پایان ترجمه این بخش‌ها توسط مترجم، به این موضوع اشاره کردم که مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در تاریخ ۲۸ مارس ۱۹۹۹ در بازدید از این مکان، شلمچه را “قطعه‌ای از بهشت” نامیدند و در حال حاضر این مکان یکی از اماکن مقدس ایرانیان است که سالیانه بیش از ۵ میلیون بازدیدکننده داخلی و خارجی دارد.
متوجه شدم که گفتگوی مختصری بین آنها شکل گرفت و البته من پس از مدتی مکث، مجدد ادامه دادم.
ادامه دادم، ما می‌دانیم در کشور شما نیز بنای یادبود با نام موناس (Monas) مربوط به استقلال اندونزی و جنگ وجود دارد که برای شما نیز جزو بناهای یادبودی ارزشمند به‌شمار می‌رود. سخنرانی من در همین‌جا به پایان رسید که با تشویق آنها مواجه شدم و من نیز به نشانه احترام تن خود را خم کردم.
آنها به سمت اتوبوس‌های خود حرکت کردند و تا عصر و شب، یکی‌یکی برنامه‌های تدارک‌دیده‌شده برای آنها توسط دوستان منطقه آزاد و اداره میراث‌فرهنگی آبادان نیز اجرا گردید. من دیگر در جریان کم‌وکیف برنامه‌ها و آنچه در این سفر گذشته بود، نبودم و آنها نیز ساعت ۲۴:۰۰ شب به بعد، گروه‌گروه با سه پرواز به سمت تهران حرکت کرده بودند.
تا اینکه روز بعد، یعنی ۲۳ اردیبهشت، قرار بود با حضور معاون میراث فرهنگی خوزستان، جناب آقای سید محسن حسینی، در دفتر آقای بابامرادی جلسه‌ای در خصوص حضور بااهمیت اعضای شورای ثبت کشور در سوم خرداد، سالروز آزادسازی خرمشهر، به این منطقه داشته باشیم تا جلسه ثبت در این منطقه تشکیل گردد.
پس از حضور در ساختمان سازمان منطقه آزاد اروند و صحبت‌های مقدماتی من و نیز ذکر اهمیت تشکیل جلسه شورای ثبت کشور و اهمیت یادمان‌ها، ادامه ماجرای حضور ۱۷۰ گردشگر از زبان آقای بابامرادی در آن جلسه به این شکل پیش رفت:
دیروز برنامه خوبی با همکاری کارگروه گردشگری مستقر در منطقه آزاد اروند داشتیم که می‌توانم این‌طور بازگو کنم که ما توانستیم در مدت‌زمان اندکی که داشتیم با تقسیم کار حداکثر بهره را برای معرفی منطقه به گردشگران داشته باشیم؛ اما در برنامه‌های تدارک‌دیده‌شده یک بخش تأثیر بسزایی در نگاه گردشگران اندونزیایی به این منطقه داشته است؛ آن کلام مقام معظم رهبری بود که در شلمچه عنوان شد، اینکه شلمچه قطعه‌ای از بهشت است.
تا شب، هرگاه از آنها در خصوص حضورشان پرسیده شده بود و مصاحبه‌های صورت‌گرفته توسط صداوسیما، در کنار تشکر از میهمان‌نوازی و برنامه‌های تدارک‌دیده‌شده، به این کلام و این بخش از بازدیدها تأکید بیشتری داشتند که ذهن آنها را چقدر مجذوب خود کرده؛ مکانی که رهبر معظم ایران آن را قطعه‌ای از بهشت نامیده بود.
آقای بابامرادی به این اشاره کردند که از یک خانواده در مصاحبه درباره نظر آنها در رابطه با منطقه آزاد اروند چه بوده است؛ گفته بودند که ما دوست داریم حتماً دوباره از آن مکان که قطعه‌ای از بهشت نامیده شده است بازدید داشته باشیم.
واقعیت این است که آن لحظه که داشتم این بخش از کلام مقام معظم رهبری را در خصوص شلمچه عنوان می‌کردم، علی‌رغم اینکه به اهمیت این کلام آگاه بودم، تصور نمی‌کردم که ممکن است بازتاب‌های ارزشمند بعدی به این شکل باشد. تأکید مقام معظم رهبری بر شلمچه به‌عنوان “قطعه‌ای از بهشت”، تأثیری عمیق بر ذهن و قلب بازدیدکنندگان گذاشت و موجب ارتباط معنوی آنها با این مکان شد.
این موضوع شاید متأثر از شاخصه‌های بارز ایشان در این روزها در مواجهه با موضوعات جهانی، به‌عنوان نماد مبارزه با استکبار، ظلم‌ستیزی و مصلح و منادی بزرگ وحدت در میان مسلمانان باشد. ادامه تشخیص دلایل تأثیر مثبت کلام مقام معظم رهبری در بین ۱۷۰ گردشگر اندونزیایی و نیز امکان چندین حسی در بین دیگر گردشگران را به مخاطب می‌سپارم.
