به گزارش اکو رسانه ، به نقل از سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – مهرداد خوشکار مقدم: در شهر تبریز از سمت خیابان طالقانی یا خیابان ارتش جنوبی که وارد خیابان ارگ جدید شوید، به مقصودیه، یکی از محله‌های مرکزی، تاریخی و اصیل شهر تبریز می‌رسید، محله‌ای شاخص که اعتبارش با وجود خانه محمدحسین بهجت دوچندان شده، در یکی از کوچه‌های این محله، خانه‌ای از دوران پهلوی وجود دارد که گرچه به لحاظ ارزش معماری حرف چندانی برای گفتن ندارد، اما خشت خشت آن، با خاطرات شاعری بلندآوازه عجین شده است.
این خانه قدیمی، کنجِ امن محمدحسین بهجت، در ۱۹ سال پایانی عمر او بوده و در همه این سال‌ها، درب این خانه به روی همه، از مردم عادی گرفته تا شخصیت‌های علمی و فرهنگی گشوده بوده است.
بعد از آنکه شهریار در سال ۱۳۶۷ در همین خانه چشم از جهان فرو بست، شهرداری تبریز خانه او را خریداری و پس از مدتی آن را تبدیل به موزه استاد شهریار کرد. خانه دو طبقه‌ای که با مصالح قدیمی ساخته شده، متعلق به دوران پهلوی دوم است و به واسطه اعتباری که از سکونت شهریار در خود کسب کرده بود، در سال ۱۳۶۸ در فهرست خانه‌های تاریخی و آثار ملی ثبت شد.
حیاط قدیمی با حوض فیروزه‌ای، بوته‌های رز، درختان میوه، حتی لوازم زندگی شهریار، همانطور حفظ شده تا یادگاری از روزگاران شهریار شعر ایران باقی بماند.
وارد خانه آجری که می‌شوی، رنگ قرمز مبل‌های پارچه مخملی، چشم‌نوازی می‌کند، یک گوشه، تلویزیون قدیمی، گوشه دیگر چراغ علاءالدین، همه و همه نشان از زندگی و پویایی دوران حیات شهریار دارد.
در این خانه بیش از ۵۰۰ قطعه از لوازم، کتاب‌ها و دست‌نوشته‌های شهریار نگهداری می‌شود. سازها و قاب‌های عکس شهریار هم در کنار خوشنویسی‌های او نشان از علاقه او به موسیقی و خوشنویسی دارد.
بیست و هفتم شهریور که به مناسبت سالروز درگذشت شهریار روز شعر و ادب فارسی نامگذاری شده، بهانه خوبی بود برای اینکه به پلاک ۲۱ محله مقصودیه مراجعه کنیم و در آنجا با یکی از بازماندگان حلقه یاران شهریار به گفت‌وگو بنشینیم و ناگفته‌های کمتر شنیده شده از زندگی او را بشنویم.
ابوالفضل علیمحمدی نویسنده کتاب «حافظ به روایت شهریار» همان بازمانده از حلقه یاران است که در اتاق‌های این خانه، با او به تجدید خاطراتش پرداختیم. معتقد است: شهریار تنها شاعر دو زبانه شاهکار آفرین ایران است.
می‌گوید: البته شاعرانی بوده‌اند که به زبان عربی و فارسی شعر گفته‌اند اما تنها در یکی از این زبان‌ها شاهکار آفریده‌اند؛ ولی شهریار در هر دو زبان، شاهکار کرده؛ شاهکار ترکی او «حیدربابایه سلام» و شاهکارهای فارسی او «هذیان دل» و «علی ای همای رحمت» است.
شهریار حکیم؛ شهریار عارف
شاید یکی از مهمترین مطالب مطرح شده در خصوص ارتباط استاد شهریار با عرفان و حکمت از زبان مقام معظم رهبری مطرح شده است. ایشان در دیدار اعضای کنگره بزرگداشت استاد شهریار که در سایت Khamenei.ir نیز بازتاب یافته با اشاره به اشعاری مانند «حیدربابایه سلام» گفتند: «… ویژگی دیگری هم در «حیدر بابایه سلام» هست و آن این است که در این شعر که تصویری از سابقه‌ی ذهنی خود شاعر است، مطالب بسیار حکمت‌آمیز وجود دارد. با این حساب، می‌توان شهریار را یک حکیم به حساب آورد.»
ایشان همچنین یادآور شدند: «یک نکته‌ی اساسی هم درباره‌ی شهریار هست که اگر رویش تکیه کنیم، به نظر من شایسته است. آن نکته این است که شهریار در دوران مهمی از زندگی‌اش – در حدود شاید سی سال آخر زندگی‌اش – دوران عرفانی و معنوی بسیار زیبایی را گذراند و به انس با قرآن و انس با معنویات و خودسازی پرداخت. یعنی به خودش رسید و سعی کرد باطن و معنویت خودش را صفایی ببخشد…».
شهریار؛ استاد کم نظیر شکسته نستعلیق!
محمدحسین زنوزی، رئیس سابق انجمن خوشنویسان آذربایجان شرقی که از اوایل دهه ۶۰ از نزدیک با استاد شهریار مراوده داشته هم در این گفت‌وگو، خط و خوشنویسی را از جنبه‌های نادیده گرفته شده هنر استاد شهریار عنوان کرد و گفت: برخی عنوان می‌کنند استاد شهریار خوشنویسی را از بنده یاد گرفته که تصوری اشتباه است.
وی یادآور شد: به گفته خود استاد شهریار، ایشان خوشنویسی را از پدرش فرا گرفته که خود وی نیز از شاگردان امیرنظام گروسی، والی ادیب و فرهنگ دوست آذربایجان بود.
زنوزی با تاکید بر اینکه استاد شهریار یکی از خوشنویس‌ترین شعرای تاریخ ادبیات ایران زمین است، عنوان کرد: علاوه بر علاقه شخصی به هنر، یکی از دلایل اصلی دست به قلم بودن استاد شهریار و نگاشتن اشعار به خط خودشان این بود که اشعارش دچار تحریف و تقلب نشود.
این استاد بنام خوشنویسی با اشاره به اینکه استاد شهریار در خطوط نسخ و نستعلیق دست به قلم بود، تاکید کرد: شهریار در خط شکسته تحریری استادی بی‌نظیر بوده و دیوان حیدربابای خود را به خط شکسته تحریری نوشته که حتی اساتید امروز نیز نمی‌توانند نمونه اش را بازنویسی کنند.
اشعاری که موسیقی می‌نواخت!
جواد کریم‌نژاد کارشناس موسیقی و نویسنده کتاب «سازِ سخنِ شهریار» هم با اشاره به کشف ۵۰۰ مدخل موسیقایی و عناصر فرهنگی – موسیقایی در اشعار استاد شهریار معتقد است که وی به عنوان موسیقی شناس‌ترین شاعر کشور با اشعارش موسیقی می‌نوازد.
وی با بیان اینکه استاد شهریار، شاعری موسیقی‌شناس و موسیقی‌شناسی شاعر است، افزود: بدون شک آشنایی شهریار با موسیقی در اشعارش تأثیر فراوان داشته و سخن او فرزند این پیوند و تلفیق میان شعر و موسیقی است.
کریم‌نژاد با اشاره به وجود برخی اصطلاحات موسیقیایی در اشعار بسیاری از شعرای کشور عنوان کرد: صرفاً آوردن نام چند ساز مانند چنگ، بربط و عود در شعر و نام بردن از پرده‌های موسیقی چون عشاق، شهناز و اصفهان، شاعر را موسیقی‌دان و موسیقی شناس جلوه نمی‌دهد. استاد شهریار شاعری است که طنین ساز سخن‌اش نیز چون ساز هنرش دقیق و دلنواز است.
وی عنوان کرد: استفاده از تمام صنایع و اشکال ادبی، تخیّل، عرفان، تلمیحات زیبای قرآنی، اندیشه‌های معنوی به زبان شعر، موسیقی، به کارگیری اصطلاحات عامیانه و از همه مهم‌تر به دلیل دست داشتن در موسیقی (دو دانگ آواز و نوازندگی سه‌تار) تجسّم احساس و طبیعت شعر او با موسیقی عجین شده و طنینِ خوش آهنگ شعرش مانند زخمه و نوا، لطافت شعر شهریار را صد چندان کرده است.
وی در تشریح تسلط استاد شهریار به موسیقی با ذکر مثالی گفت: استاد شهریار در بیتی از مثنوی «تار جانان» به یک نکته بسیار تخصّصی ردیف موسیقی ایران اشاره می‌کند که ذکر آن فقط از عهدۀ کسی بر می آید که به صورت علمی و عملی با موسیقی آشنا باشد: دل نوازد به دلکش ماهور / کام شیرین کند ز شکر شور.
شهریار پس از ۸۳ سال زندگی در ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ وفات یافت و پیکر او در مقبره الشعرای تبریز به خاک سپرده شد اما چراغ خانه‌اش همچنان روشن است.
