به گزارش اکو رسانه ، به نقل از سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران – پدرام الوندی: در یکی دو سال اخیر، توجه ویژه‌ای به تأثیر تحولات فناورانه بر بازار کتاب و صنعت نشر جلب شده است. آثار مهمی در این حوزه ترجمه شده‌اند که بعضی از آن‌ها چنان روان و خوش‌خوان هستند که خواننده به‌سختی متوجه می‌شود در حال خواندن متنی ترجمه‌شده است. از جمله این آثار می‌توان به عصر سرمایه‌داری نظارتی با ترجمه زهرا عالی از نشر نو، چشم خدایگان: تاریخ اجتماعی هوش مصنوعی ترجمه سهیل رضانژاد از نشر هرمس، بازخوانی مارکس در عصر دیجیتال ترجمه سهند ستاری از نشر مرکز، انقلاب پلتفرم ترجمه مصطفی طهماسبی و فائزه گرائیلی از نشر دنیای اقتصاد و سرمایه‌داری مرد: قاتل فئودالیسم فناورانه ترجمه زهرا عبدالمحمدی اشاره کرد.
این کتاب‌ها، به‌همراه ده‌ها عنوان دیگر با موضوعات مشابه، برای مطالعه سیر تحولات فناوری و جامعه در دسترس علاقه‌مندان قرار دارند. اغلب آن‌ها آثاری تازه‌تألیف از نویسندگان برجسته‌اند که با نگاهی به تحولات پلتفرمی، فراگیری تلفن‌های هوشمند، و گسترش اینترنت پرسرعت نوشته شده‌اند و تصویری از وضعیت اکنون و مسیر پیش‌رو ارائه می‌دهند.
در یک سال اخیر، با ظهور و فراگیری شگفت‌انگیز پدیده‌ای چون هوش مصنوعی، این موج گسترده‌تر شده و هم در بُعد نظری و هم در قالب راهنماهای کاربردی، کتاب‌های متعددی در این زمینه منتشر شده‌اند؛ مانند هم‌هوشی از نشر کتاب همراه، موج پیش‌رو؛ هوش مصنوعی، زیست‌فناوری و آینده ما از نشر فرهنگ معاصر، خبرسازان؛ هوش مصنوعی و آینده روزنامه‌نگاری از نشر همشهری، کتاب اخلاق هوش مصنوعی از نشر ققنوس و درآمدی بر فلسفه سیاسی هوش مصنوعی از نشر دکسا.
چنین اشباع بی‌سابقه‌ای از آثار ترجمه‌شده در کنار دسترسی گسترده به نسخه‌های دیجیتال کتاب‌های غیرفارسی از طریق پلتفرم‌های آنلاین و هزاران مقاله‌ای که روزانه در فضای وب در دسترس است، پدیده‌ای کم‌نظیر و شاید بی‌نظیر در فضای فرهنگی ایران به شمار می‌آید.
در چنین شرایطی، من و دو همکار دیگرم تصمیم گرفتیم کتابی را ترجمه کنیم که نه‌تنها از قافله تحولات اخیر جا مانده، بلکه به‌نوعی از ایستگاه پیشین نیز سوار قطار نشده است. با این حال، همان‌طور که بررسی سازه‌های یک پل یا مسیر ریلی تنها از دست مهندسان برمی‌آید، ترجمه این کتاب نیز تلاشی بود برای رجوع به زیربنای نظری جامعه شبکه‌ای، نه صرفاً سیر لذت‌بخش در مقصدهای جدید.
کتاب «ارتباطات موبایلی و جامعه؛ چشم‌اندازی جهانی» نوشته مانوئل کاستلز و چهار نویسنده همکارش، در سال ۲۰۰۷ منتشر شده است. زمانی که فناوری موبایل به‌تازگی در حال فراگیر شدن بود، اینترنت موبایلی هنوز در نطفه بود و شبکه‌های اجتماعی تازه در حال شکل‌گیری بودند. اما نویسندگان کتاب با نگاهی دقیق، رد پای تغییرات اجتماعی را در همان دوران مشاهده کرده و کوشیده‌اند با اتکا به داده‌های تجربی و تحلیل‌های نظری، آینده‌ای را که امروز در آن زیست می‌کنیم ترسیم کنند.
ساختار کتاب، به سبک آشنای سه‌گانه عصر اطلاعات کاستلز، با تحلیل‌های آماری آغاز می‌شود. در سه فصل نخست، میزان دسترسی به فناوری‌های بی‌سیم در کشورهای مختلف بررسی می‌شود و از فصل چهارم به بعد، آثار اجتماعی این فناوری‌ها در زندگی روزمره، سبک زندگی جوانان، دگرگونی زبان، شکل‌گیری هویت و روابط اجتماعی مورد واکاوی قرار می‌گیرد. نویسندگان، آثار و پیامدهای ارتباطات موبایلی را گام‌به‌گام دنبال کرده و تا سال ۲۰۰۷ مستند می‌کنند.
طبیعی بود که ناشرانی که با آن‌ها در این‌باره گفتگو کردیم، انتشار چنین کتابی را از منظر اقتصادی و بازاری توجیه‌ناپذیر بدانند. آن‌ها با استناد به تنوع کتاب‌های جدید، ترجمه‌های به‌روز از کاستلز، و فاصله زمانی زیاد از تاریخ نگارش، ما را از این کار بر حذر می‌داشتند. اما ما در جایگاه پژوهشگران علوم ارتباطات بر این باور بودیم که مطالعه تحولات فناوری بدون شناخت گره‌گاه‌های تاریخی و نظری، مانند سفر کردن بدون نقشه است. بازخوانی این کتاب، تمرینی برای درک نحوه شکل‌گیری جامعه شبکه‌ای از مرحله خیزش تا تثبیت است.
در نهایت، این تصمیمِ به‌ظاهر اشتباه، با همراهی ناشر محترم، نشر خزه، به واقعیت پیوست. اکنون، کتابی تازه اما کهنه از کاستلز – که شاید تنها اثر او باشد که تاکنون به فارسی ترجمه نشده بود – در بازار کتاب ایران در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
امیدوارم ترجمه این اثر برای خوانندگان روان و خوش‌خوان باشد و نوعی تعمق تاریخی و نظری در آن‌ها ایجاد کند. این کتاب را با افتخار به یاد استاد فقید دکتر کاظم معتمدنژاد و به استاد ارجمندمان دکتر هادی خانیکی تقدیم کرده‌ایم؛ کسی که بیش از هر فرد دیگری معرف اندیشه‌های مانوئل کاستلز به جامعه دانشگاهی ایران بوده است.
امیدوارم این کتاب سهمی کوچک در ادامه گفت‌وگوها درباره جامعه، فناوری و ارتباطات ایفا کند و در میان علاقه‌مندان به منظومه فکری کاستلز، جایی برای خود پیدا کند.
